Dünyayı Tanımanın Yolu, Pul Biriktirmekten Geçiyor

NERGİHAN ÇELENKoleksiyon denince ilk akla gelen pul biriktirme, dünyadaki en ilginç, en öğretici ve en kârlı hobilerin başında geliyor. Pullarla yakından ilgilenenler ülkelerin tarihini, coğrafyasını, ekonomisini, ünlü kişilerini, güzelliklerini, sosyal hayatlarını ve geleneklerini kolaylıkla öğrenme imkanı buluyor.

Türkiye’de genellikle “Sana pul koleksiyonumu göstereyim!” ifadesine kurban giden filatelistler (pul biriktiren kişi) ülkemizde yeterince tanınmıyor. Hâlbuki üstünde taşıdığı çizgiler ve renklerle her biri tek başına küçük bir ansiklopedi bilgisi barındıran pullar tarihe tanıklık ediyor. Türkiye’de birçok gencin ne olduğunu bile tam olarak bilmediği pul biriktirme işi diğer ülke çocuklarının en gözde hobileri arasında yer alıyor. 350 milyon kişinin ilgilendiği dünyanın en popüler bilimine ne yazık ki ülkemizde boş bir uğraş gözüyle bakılıyor. Dikkatli okunduğunda iyi bir eğitim aracı olan filateli bu nedenle her geçen gün ülkemizde ciddi bir biçimde geriliyor. 110 milyon nüfuslu Japonya’da 30 milyon koleksiyoncu yaşarken, İstanbul’da bu işi profesyonel olarak yapan kişi sayısı bir elin parmaklarını geçmiyor. Bu nedenle PTT eskiden 600 bin pul basarken artık 200 bin basmakla yetiniyor.

Osmanlı pulları dünyanın en değerlileri arasında yer alıyor. Bu nedenle dünyada Türk kökenli ürünler büyük ilgi görüyor. Özellikle 1938’den önceki tüm pullarımız antika değeri taşıyor. Bunda Avrupa ülkelerinde Osmanlı Devleti’ne duyulan hayranlık ve Osmanlı’nın hükmettiği coğrafyanın genişliği büyük rol oynuyor. Çünkü en az 20 ülkenin posta tarihi Osmanlı’yla başlıyor. Bir ülkenin bağımsızlığını gösteren üç unsurdan biri olan pullar, dünyada para ve bayrak kadar önem görüyor. Kültürel, politik, turistik ve ekonomik propaganda aracı olan pullar, tarihî bir doküman özelliği de taşıyor. Ayrıca dünyadaki en iyi yatırımlar arasında gösterilen pul koleksiyonculuğu, iyi değerlendirildiğinde gayrimenkulden, borsadan ve dövizden çok daha fazla kazandırıyor. Kıymetli bir pul, taşıdığı özelliğe göre 50 bin dolara kadar alıcı bulabiliyor.

7 yaşından beri pul biriktiren Türkiye Filateli Dernekleri Federasyon Başkanı Mahmut Emirmahmutoğlu, gençleri bu hobiyi edinmeye çağırıyor. Dünyayı tanımak isteyen çocukların mutlaka pul koleksiyonu yapması gerektiğini söyleyen Emirmahmutoğlu, filatelinin (pulculuk) gençlere araştırma, disiplin ve hoşgörü kazandıracağını savunuyor. Özellikle anma pullarının gençlerin tarih ve coğrafya bilgisini kat kat zenginleştireceğine inanan Federasyon Başkanı, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Çünkü bir pul hiçbir zaman sadece bir pul değildir. Onun üzerinde basılı olanlar hem tarihî bir vesika hem de geniş bir kültürü yansıtır. Bu nedenle gençlerin bu zenginlikten uzak kalması beni çok üzüyor. Mesela ben bir eczacı olmama rağmen pullar sayesinde birçok uzmandan daha fazla tarih bilgisine sahibim. Bu yıl TÜYAP Kitap Fuarı’nda 16 yıldır ilk defa büyük bir pul koleksiyon sergisi açtık. Yurtdışında gençler aynı sergiyi görebilmek için önünde uzun kuyruklar oluşturuyordu. Maalesef burada çok az genç koleksiyonu ziyaret etti.”

---

Koleksiyonu nasıl yaparım?

Pullar; damgalı, damgasız ve zamksız olmak üzere üç kategoride yer alıyor. Pul biriktirmeye başlayacak gençlerin öncelikle PTT’de Filateli’ye üye olması gerekiyor. Burada her çıkan seriden kolaylıkla haberdar olarak koleksiyonunuza yeni pullar katabilirsiniz. Koleksiyonlarındaki eksik serileri tamamlamak, eski pulları almak, değiştirmek veya satmak isteyenler pul ticareti yapan firmalara veya filateli derneklerine başvurmalıdırlar.

Pullar nasıl saklanır?

Asla elle tutulmamalı. Elin teri ve kirinin kâğıda geçmemesi için pul maşasıyla tutulmalı.

Albüm içinde özenle saklanmalıdır.

Rutubet, pulun baş düşmanıdır. Rutubetli ortamlarda bulunan pullarda zaman içinde sandık külüne benzer sararmalar oluşur.

Pul albümleri dikey olarak dizilmelidir.

Düzenli olarak pullar havalandırılmalıdır.

Pulunuzun değer taşıması için parmak izsiz ve damgasız ve dantelâsının (kenarındaki işlemeler) düzgün kesilmiş olması gerekiyor.

Pula iyi davranın!

Pulu; zarar vermeden mektuptan çıkarmak istiyorsanız şu yolları takip edin: Pulun bulunduğu köşeyi yırtarak zarftan ayırın. Pul aşağıda kalacak şekilde içi ılık su dolu bir kaba koyun. Pul kabın içine düştükten sonra arkasındaki yapışkanın çözülmesi için birkaç dakika daha bekleyin. Pula elinizle dokunmayın. Bir cımbız yardımıyla pulu kaptan çıkarın. Pulu, kâğıt havlu arasına yerleştirin ve buruşmaması için kalın bir kitabın içine koyun. Bir gün bekleyin. Arka yüzündeki yapışkanın iyice çıkmış olmasına dikkat edin. Aksi takdirde pul, kâğıt havluya yapışacaktır.

Dünyada ilk pul İngiltere’de 1840 yılında, Osmanlı’da ise 1863 yılında basılmıştır. Osmanlı’daki ilk pullar 2 kuruş, 5 kuruş ve 20 para değerindeydi. Pulun değerini, az bulunması ve yıpranma oranı belirliyor. Dolayısıyla pulun kıymetli olanı eskisi değil, az basılanı.

Sayı: 49 Bölüm: Gündem

Kaynak: Genç Zaman