Osmanlı İmparatorluğu’nda kâğıt paranın (kaime) kullanımı imparatorluğun yaşadığı uzun modernleşme sürecinde dikkat çekici bir deneyimdir. Kapitalizmin kendi “imkânları” ile gelişmediği bir “piyasada”, kâğıt paranın devletin câri giderlerini finanse edeceği bir araca dönüşmesi ise kaçınılmazdır. Ali Akyıldız Para Pul Oldu: Osmanlı’da Kâğıt Para, Maliye ve Toplum ile, malî bunalım dönemlerinde devletin kendi ihtiyaçlarını karşılamak üzere çıkardığı kaimenin tarihini incelerken, toplumun kâğıt para ile kurduğu ilişkiyi, ona karşı gösterdiği güvensizliği ve kendini paradan koruma mekanizmalarıyla kâğıt paranın devlet için yarattığı sorunları uzun ve meşakkatli bir arşiv çalışmasının ürünü olarak sunuyor. “Para pul oldu” deyişinden, kalpazanların işlerini mükemmel yapmalarını kısıtlayan cezalara ve bunları gösteren belgelere; kâğıt parayı basan devletle, sahte paralarla ve kâğıt paranın yarattığı sorunlarla başa çıkamayınca bunları toplamak için halktan tekrar “zorunlu yardım” toplayan devletin aynılığı noktasına dikkat çeken bu çalışma, aynı zamanda Osmanlı’nın kapitalizm ile kurduğu ilişkinin devlet ve piyasa arasında nasıl bir dönüşüme uğradığını anlamak için de karşımıza oldukça canlı ve renkli bir tablo koyuyor.
43 yılda 200 bin pul birikterin Fevzi Ablak (67), koleksiyonundan 16 bin pulu köyünde sergileyecek.
KAYSERİ (A.A)
Kayseri'nin Yeşilhisarilçesine bağlı Soğanlı köyünde 43 yıldır pul biriktiren Fevzi Ablak (67), koleksiyonunda yer alan 200 binden fazla puldan 16 binini, köyünde açacağı sergide tanıtacak.Ablak, posta pulunun dünyada ilk kez 1840 yılında İngiltere'de kullanılmaya başladığını, 43 yıldır biriktirdiği 200 bine yakın pul arasında bu tarihli pullardan da bulunduğunu söyledi. Biriktirdiği pulların bazıları ile telefon kartı ve ilk gün zarflarından oluşan koleksiyonunu, köyünde açacağı bir sergiyle tanıtmayı amaçladığını belirten Ablak, şunları kaydetti:"Yaptığım araştırmada, daha önce Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Edirne,İstanbul, İzmir, Samsun, Tekirdağ ve Trabzon'da benzer sergilerin sadece il merkezlerinde açıldığını öğrendim. Türkiye'de ilk kez bir köyde pulsergisi açılmış olacak. Bu sergi, Kapadokya'nın çıkış kapısı olarak bilinen kayadan oyma kiliselerin yer aldığı, yöre halkı tarafından yapılan bez bebekleriyle ünlü Soğanlı köyünün tanıtımına katkı sağlayacaktır." Soğanlı köyünde pansiyon da işleten Ablak, hayatta kaldığı sürece, 20 değişik ülkeye ait pulun bulunduğu koleksiyonuna yenilerini katmayadevam edeceğini söyledi. Ablak'ın sergisi, 21 Haziranda açılacak.14.06.2008
Kaynak: Yeni Şafak
Pul koleksiyoncusu hiç olmadım, hatta fazla meraklısı bile sayılmam posta pulunun. Fakat her görsel alana değinme zorunluluğu yüzünden, bu görsel olguyu da gündeme getirmenin gerekli olduğunu düşünüyorum. Pul konusuna bırakın sıradan bir sevgi ilgisiyle eğilenleri, yatırım düşüncesiyle yaklaşan daha çok insan var gibi görünüyor; ama işin o yanı beni hiç ilgilendirmiyor. İlgi çekici olan, ulusal ya da uluslararası haberleşmelerde, pul aracılığıyla kolektif nitelikte bir görsel akışın sağlanması.
Postane bankolarında damga makineleri yaygınlaşalıberi, mektuba pul yapıştırmak gibi ayrıcalı bir zevkten de yoksun kalındı. Pullarla oluşturulan tarihsel, sanatsal, çevresel vb. gibi çeşitli alanlardan, çeşitli vesilelerle seçilmiş diziler de tümüyle spesifik bir ilgiye hedef olmaktan öteye gidemiyor. Mektuplaşma geleneğinin zaafa uğradığı, yani telefon aracıyla sık sık gerçekleşen sözlü iletişimin, yazılı iletişimin önüne geçtiği oranda, mektuplaşmanın özgün bir tadı olan pullama işlemi de çaptan düşüyor. Eski allanmış pullanmış deyiminin bile artık önemi kalmamış görünüyor. Bu deyimin pula önem ve değer atfeden anlamına karşın, paranın pula döndüğü, "altının geçmez akçe pul olduğu" gibi söylemlerse pul kavramını bir hayli küçümsüyor. Pulun daha nice anlamlara geldiğini, daha nice unsuru isimlendirdiğini anlamak için Türkçe sözlüklere de bakmak gerekiyor. Tavla pulundan, pul pul dökülmeye kadar çeşitli karşılığı bulunan, oldukça zengin bir kavram değeri taşıdığını da anlıyorsunuz pulun.
Pulun görsel bir değer sistemine dönüşmesini amaçlayan
serilerde, posta teşkilatlarında etkinliği hissedilen devletlerin ulusal kriterleri ve bunlara uygun tercihleri rol oynuyor. Tarihsel ya da çağdaş sanat eserlerinin "pul serilerine" geçtiği örneklerden, devlet başkanları ya da krallar başta olmak üzere, ünlü kişiler ve anılmaya değer olaylar da bu serilerde yerlerini alıyorlar. Ülkenin ekonomisi ya da tanıtımına katkıda bulunan ünlü ya da popüler kişilikler de pul dizilerine mal oluyor elbet. Ulusun bir simgesi haline gelen popüler isimler, bazen Brigitte Bardot gibi sinema oyuncularına varıncaya değin, pul tarihindeki yerleriyle de sansasyonel ünlerini pekiştirmiş oluyorlar.
Ünlü tabloların yanı sıra, tanınmış yazarlar, şairler, mimarlar, politikacılar ve ulusal kahramanların resimleriyle süslenen pul serileri, bir saygı ifadesi taşıdıkları kadar, sistematik ve tarihsel bir düzenlemeye bağlı olarak toplumsal iletişime de arz edilmişlerse, belgesel bir işlevle bile donatılmış oluyorlar. Bunların eğitici değerlerini küçücük boyutları içinde ne denli koruyabilecekleri konusuna gelince, bu soruna biraz ihtiyatlı yaklaşmakta yarar var.
Pul serileri içinde, bu alana geniş bir malzeme olanağı sağlayabilen resim sanatı örneklerinin özellikle belirtilmesinde yarar görülebilir. Sanat tarihine ait önemli eserlerin bir pul ölçeğine indirgenmesiyle, işin "tarihsel ve sanatsal boyutundan" çok, "koleksiyon boyutu" vurgulanmış görünüyor. Bunun ötesine geçebildiği de bir hayli kuşkulu. Eğitici bir işlevi olması ve benzer yararlar sağlaması dışında, pul dizaynı için bütün bu örnekler sıradan bir vesile olmaktan öteye pek gitmemiş oluyor. Doğrusu da, sanırım sanat eserlerini pula vesile etmek olmamalı, bu alanı her zaman grafiker düzeyinde değerlendirmeli.
Kaynak: Zaman
Bir DinoDream İllüstratif Pul Projesi.
Dönem dönem ortak katılımlı sanal yayınlar, albümler, kataloglar yapmak gibi güzel bir fikrimiz var. Bu tip yayınlarda herkesin çok vaktini almadan ve çok zorlamadan (ki bunu yapacağımız projeler yarışmalar olacak, o ayrı), ancak çıkan sonuçlar itibariyle ortaya güzel serilerin çıkabileceği çalışmaların olmasını planlıyoruz. Zamanında yaptığımız “DinoDrink ambalaj tasarımı” projesi ya da DinoDream üyelerinin içinden çıkan “Kar Tanesi” “Nar Tanesi” "Ortak Katılımlı Harf Tipografi" "Hamur" projeleri gibi.
Elbette düşüncemiz bu projelerden çıkan enterasan yayınları aksi belirtilmedikçe ingilizce de yayınlayarak Türkiye dışında da bu serilerin izlenmesini sağlamak.
Buraya kadar yazdıklarımız düzenleyeceğimiz mini projeler ile ilgili açıklama idi, diğer proje ve yarışmalarımız farklı bir noktada yer alacaklar.
Gelelim mini projemizin detaylarına;
Amaç: İllüstratif pullar tasarlamak ve bu pullardan bir “DinoDream Pul Koleksiyon Albümü” oluşturmak.
Ne yapıyoruz: Konu olarak bir kısıtlama olmamakla önemli kriter yapacağınız tasarımların mümkün olabildiğince tarzının olması, size ait olması. Dilediğiniz yazılımı ya da aracı kullanabilirsiniz. (CorelDraw, Adobe Illustrator, Adobe Flash, Macromedia Freehand, Adobe PS, Corel Painter, 3D Yazılımlar vs.).
Nasıl katılacaksınız: Her zamanki gibi tasarımlarımızı DinoForum'da ilgili başlığın altında kendi adımıza açacağımız alt başlıklar seklinde paylaşıyoruz (örnek: Ahmet Yılmaz - Pul).
Herhangi bir yazılımla hazırlayacağınız ilüstrasyonlarınızı verdiğimiz PSD şablona uyarlayarak optimize ettikten sonra GIF ya da JPEG olarak foruma yükleyebilirsiniz.
Dileyen ise paylaşıma açmadan direk çalışmalarını proje bitiminde de yükleyebilirler ancak çok tercih ettiğimiz ve de proje ruhuna uygun bir davranış olmaz.
Proje bitiminde yayının içeriğine göre yayınlanmaya hak kazanan çalışma sahiplerinden çalışmaları farklı bir şekilde istenebilir (transparan PSD vb gibi). Ancak format proje bitiminde belli olacak.
Ne olacak: Proje bitim tarihinde size vereceğimiz bir adrese yükleme yapacaksınız ve çalışmalarınız üyelerin puanına açılacak. Ve sonuçta da tüm başarılı çalışmalardan bir albüm interaktif yayını (www.cevirbak.com) oluşturulacak ve duyurusu yapılacak.
Bildiğimiz kadarıyla bu içerikle dünyada ilk ve tek olacak bu mini projemize herkesin katılmasını önemle rica ediyor herkese başarılar diliyoruz.
Örnekler:
Şablonlar:
(Yatay ve Dikey Pul şablonları ZIP paketleri olarak indirebilirsiniz.)
İnceleme yapabileceğiniz bazı linkler:
Posta Pulu hakkında:
http://tr.wikipedia.org/wiki/Pul_(posta)
http://en.wikipedia.org/wiki/Postage_stamp_design (ingilizce)
Kore Posta İdaresinin düzenlediği posta pulu tasarım yarışması ve sonuçları (Çocuk-genç):
Modern Design and The Stamp - Iain Follett’s pul koleksiyonu
http://grainedit.com/2008/05/20/modern-design-and-the-stamp-iain-folletts-stamp-collection/
